15.000 wetenschappers afkomstig uit 184 landen trokken in het tijdschrift BioScience, dat op 13 november 2017 verscheen, aan de alarmbel. Met dat initiatief wilden ze de publieke opinie en de regeringen wereldwijd een geweten schoppen omdat de milieuschade die de mens veroorzaakt intussen dramatische proporties aanneemt. Al in 1992 slaakten 1.700 wetenschappers een noodkreet tijdens de klimaatconferentie in Rio, onder hen diverse winnaars van de Nobelprijs. Hun optreden leidde echter niet tot de gewenste gedragswijziging: "De mensheid heeft gefaald. Niet alleen is er geen oplossing gevonden voor de voorspelde milieuproblemen; de situatie is zelfs verergerd. En dat is zorgwekkend", aldus de aanklacht van de ondertekenaars.
De evolutie van de voorbije 25 jaar is inderdaad verontrustend: er is 1,2 miljard vierkante kilometer bos verloren gegaan, het aantal diersoorten daalde met een derde, de uitstoot van broeikasgassen bleef explosief groeien, de gemiddelde temperatuur nam jaar na jaar toe, de wereldbevolking steeg met 35% en de hoeveelheid drinkwater bleef dalen. De wetenschappers waarschuwen dat de limieten van wat onze planeet aankan, zijn bereikt. Als we ons gedrag niet dringend veranderen, moeten we ons aan aanzienlijke, onherroepelijke schade verwachten
De verandering zit in ons
Toch is niet alles kommer en kwel. De sterke daling van het aantal stoffen die de ozonlaag aantastten, toont aan dat een positieve kentering mogelijk is als we doordacht te werk gaan. Ook op enkele andere vlakken is er vooruitgang geboekt. Bij de bestrijding van extreme armoede en honger bijvoorbeeld, of van de afnemende vruchtbaarheid in diverse regio’s. Er konden grote stappen voorwaarts worden gezet door te investeren in onderwijs waardoor meisjes en vrouwen een opleiding kregen. Veelbelovend is daarnaast de minder sterke ontbossingsgraad in sommige regio’s en de vooruitgang in hernieuwbare energie.
Ook bij consumenten en beleggers stellen we een gunstige evolutie vast.
Maatschappelijk verantwoorde beleggingen (SRI’s)
Veel beleggers beseffen dat hun beleggingskeuze een impact heeft. Vandaar dat velen al decennialang voor een benadering kiezen die schadelijke beleggingen uit hun beleggingsuniversum weert. Bij de samenstelling van hun portefeuille is er een bijkomende analyse die rekening houdt met niet-financiële aspecten, de zogenaamde ESG-criteria (Engels voor Environment, Society en Governance). Vandaag vertegenwoordigen de zogenaamde SRI’s (Social and Responsible Investments) 12% van de activa die wereldwijd in beheer zijn. Uit recent onderzoek blijkt trouwens dat ESG-criteria een nuttige aanvulling zijn voor het risicobeheer en dat die aanpak het financiële rendement op lange termijn geenszins negatief beïnvloedt.
Consum’actors
Meer en meer consumenten beseffen dat ze een rol kunnen spelen. Niet alleen stellen ze hun koopgedrag almaar meer in vraag, ze schenken ook meer aandacht aan ethische aspecten en rechtvaardigheid als ze een product kopen. In Frankrijk bewijst het agentschap Bio bijvoorbeeld dat de Fransen zich bij een aankoop veel meer laten leiden door milieu-overwegingen (92% in 2017 tegenover 67% in 2007). Ze zijn daarnaast voorstander van een toekomstgerichte landbouw die ecologisch is en respect heeft voor het welzijn van dieren. En die bovendien de lokale productie een boost geeft. Bij de meeste consumenten vertaalt een verantwoordelijkere houding zich in nieuwe gewoonten en een gewijzigd koopgedrag. Zo kopen ze meer seizoenproducten (65%) en verse producten (61%), terwijl er ook minder verspilling is (58%). Vandaar het succes van bioproducten. Sinds 2007 steeg de omzet daarvan van twee miljard euro naar zeven miljard in 2016 (+20% tegenover 2015).
… en impact investing
Sinds de financiële crisis van 2007 wilden sommige beleggers nog een stap verder gaan. Ze pakten uit met een nieuwe strategie, impact investing genaamd. Die vorm van beleggen heeft als doel om bij bepaalde volkeren of in een bepaalde sectoren een maatschappelijke impact en/of een positief effect op het milieu te bewerkstelligen. Concreet wordt er belegd in ondernemingen en projecten die zich inzetten voor duurzame energie, landbouw, onderwijs, gezondheidszorg en betere werkomstandigheden. Initiatieven dus die vandaag oplossingen vinden voor de problemen van morgen.