Onze experten volgen de economie en de financiële markten op de voet.
flandre donation assurance succession

Verzekeringsgift en successierechten: het standpunt van VLABEL

Tom Engelen - Estate Planner
Zijn successierechten verschuldigd op het kapitaal dat de verzekeringsmaatschappij na de dood van de schenker uitkeert? Lees hier het standpunt van de Vlaamse Belastingdienst daarover. De Vlaamse Belastingdienst (afgekort ‘VLABEL’) is de administratie van de Vlaamse overheid die de belastingen invordert die onder de bevoegdheid van het Vlaams Gewest vallen.
VLABEL¹ publiceert in deze hoedanigheid ook regelmatig standpunten waarin zij haar interpretatie geeft over hoe ze bepaalde wetsartikelen uit de Vlaamse Codex Fiscaliteit interpreteert en zal toepassen op bepaalde rechtshandelingen. Eén van dergelijke standpunten betreft de schenking van een levensverzekering en in het bijzonder de vraag of het kapitaal dat naar aanleiding van het overlijden van de schenker door deze verzekering wordt uitgekeerd, onderworpen wordt aan successierecht.
Vaak wordt een levensverzekeringscontract, doorgaans van het type tak 23, als beleggingsvehikel gebruikt. Dit contract wordt gewoonlijk onderschreven door een persoon A (bijvoorbeeld een ouder), de verzekeringnemer, die zichzelf tevens aanduidt als verzekerde, en een derde persoon B (bijvoorbeeld het kind) als begunstigde. Het bij overlijden van de ouder aan het kind uitgekeerde kapitaal zal aan successierecht onderworpen zijn. Indien de verzekeringnemer de polis tijdens zijn leven schenkt aan de begunstigde, schenkt hij zijn rechten als verzekeringnemer. Na de schenking is de uitkering in principe niet langer aan successierecht onderworpen. De Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) nam in oktober 2015 evenwel het standpunt in dat de uitkering van een levensverzekeringscontract aan een persoon die initieel door de erflater als begunstigde werd aangeduid, toch aan successierecht wordt onderworpen, zelfs indien de levensverzekering door de erflater vóór diens overlijden aan deze begunstigde werd geschonken, en zelfs indien naar aanleiding van die schenking de schenkbelasting (3 of 7% in Vlaanderen) werd betaald.
Dit standpunt van Vlabel geldt voor alle overlijdens na 1 maart 2016 ongeacht de datum van de schenking. De facto heeft het standpunt dus een retroactieve werking, want belastingplichtigen die in het verleden dergelijke schenking hebben gedaan, worden voor een voldongen feit geplaatst: de schenking die ze hebben gedaan, al dan niet met betaling van de schenkbelasting, heeft fiscaal geen uitwerking.
In haar standpunt biedt de Vlaamse Belastingdienst twee mogelijkheden om aan het successierecht te ontsnappen:
1.
Het verzekeringscontract eerst afkopen om vervolgens het geld te schenken. Een schenking van geld kan via Belgische notaris gebeuren, en wordt dan onderworpen aan de schenkbelasting (3% of 7% in Vlaanderen). De schenking kan ook via bankgift of buitenlandse notaris gebeuren. Deze schenking moet niet verplicht geregistreerd worden. Als de schenker de schenking drie jaar overleeft, is geen successierecht verschuldigd. Als de schenker overlijdt binnen de drie jaar na de schenking is successierecht verschuldigd, tenzij de schenking voor het overlijden van de schenker werd geregistreerd.
2.
De aanduiding van een nieuwe begunstigde door de begiftigde van de schenking.

Reactie

Voormeld standpunt van de Vlaamse belastingdienst werd op veel kritiek onthaald. Ondanks deze kritiek, heeft Vlabel het standpunt aangaande de verzekeringsgift niet aangepast. De Vlaamse decreetgever is uiteindelijk tussengekomen en heeft bij decreet van 23 december 2016 de artikelen 2.7.1.0.6 en 2.7.3.2.8 van de Vlaamse Codex Fiscaliteit als volgt gewijzigd: wanneer de schenking van het verzekeringscontract werd geregistreerd (en er dus schenkbelasting werd betaald), zal er nog slechts successierecht moeten betaald worden op het kapitaal dat bij overlijden van de verzekerde wordt uitgekeerd, verminderd met de waarde van de geschonken polis waarover de schenkbelasting is betaald. Of anders gezegd: er zal nog slechts successierecht moeten worden betaald over de meerwaarde gerealiseerd na de registratie van de schenking.
Beroepsvereniging Assuralia heeft vervolgens een beroep tot nietigverklaring ingesteld tegen de artikelen 34 en 35 van het Vlaamse decreet die deze taxatie bij overlijden, zelfs al werd er schenkbelasting betaald, mogelijk maken. Het Grondwettelijk Hof heeft op 28 februari 2019 dit beroep tot vernietiging verworpen.

Wat zijn de mogelijkheden voor hen die in het verleden een schenking van een levensverzekeringscontract hebben gedaan?

Verzekeringspolissen die voor een buitenlandse notaris werden geschonken en waarbij de schenking niet ter registratie werd aangeboden in België, zullen dus voor het volledige kapitaal onderworpen worden aan het successierecht. Zelfs als er intussen meer dan drie jaar verstreken zijn sinds de schenking. De schenking zal in dit geval geen fiscaal voordeel opleveren. Bij dergelijke schenkingen kan men dit fiscale nadeel neutraliseren door:
  • De geschonken verzekering af te kopen, of
  • De begunstigde van de verzekering te wijzigen: hierbij moet er opgemerkt worden dat de Vlaamse Belastingadministratie wel successierecht zal heffen als de oorspronkelijke begunstigde van de verzekering slechts korte tijd wordt vervangen door een andere begunstigde en daarna opnieuw zelf als begunstigde wordt aangeduid of
  • De buitenlandse schenking te registreren (waardoor schenkbelasting verschuldigd wordt) voor het overlijden van de schenker. In dit geval zal wel nog successierecht verschuldigd zijn op het positieve verschil tussen het kapitaal dat wordt uitgekeerd bij overlijden en het kapitaal dat aan schenkbelasting werd onderworpen.
1. De Vlaamse Belastingdienst, afgekort VLABEL, is een administratie van de Vlaamse overheid die instaat voor de invordering van belastingen waarvoor het Vlaams Gewest bevoegd is. VLABEL staat onder meer in voor het innen van de registratierechten en het successierecht.
estate-planning-wooden-blocks

Hoe de overdracht van uw vermogen optimaal plannen?

Wij helpen u bij de analyse, de structurering en de overdracht van uw vermogen, rekening houdend met uw persoonlijke situatie.
Deel het artikel
Gereglementeerd door de Belgische Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) en de Nationale Bank van België | Alle rechten voorbehouden 2024, Degroof Petercam