03.04.20208 min
Deel het artikel
Coronavirus: Verenigde Staten schieten in actie … eindelijk!
De Verenigde Staten zijn het epicentrum van de gezondheidscrisis geworden. Eind maart overtrof het totale aantal coronagevallen in de VS dat van Italië en China. Ondanks de profetische woorden van Bill Gates die al in 2015 stelde dat volgens hem het grootste risico voor de mensheid niet een oorlog was maar een pandemie, en die een platform voorstelde om zich daarop voor te bereiden, was het land niet klaar om de exponentiële ontwikkeling van het aantal patiënten snel te stoppen. Want in tegenstelling tot Aziatische landen zoals China, voor wie Covid-19 niet de eerste epidemie is, bleven de Verenigde Staten vele jaren gespaard van epidemieën.
Maar er zijn tekenen dat de VS nu orde op zaken stelt! Volgens dezelfde Bill Gates die op donderdag 26/03 te gast was op CNN, zijn strenge, nationale inperkingsmaatregelen – een lockdown – de enige optie, net zoals Europa en... China hebben gedaan. "The whole country has to be in this together." De Verenigde Staten passen op hun eigen manier de methode toe die de Chinese autoriteiten hebben uitgedokterd om de gezondheidscrisis in te dammen. En ook politiek maken ze een ongezien grote vuist. Alle volksgezondheidsinstanties, regeringen en centrale banken slaan zo de handen in elkaar om goed georkestreerd de impact van de pandemie voor de economie tot een minimum te beperken: (1) lockdown; (2) liquiditeitstoevoer; en (3) de welvaartsstaat. In deze publicatie zoomen we in op Amerika en hoe het land omgaat met de gezondheidscrisis.
Laattijdige lockdown, maar niettemin lockdown
In een eerste reactie ontzegden de Amerikaanse autoriteiten begin februari alle personen die de afgelopen twee weken in China waren geweest de toegang tot de VS. Die beslissing ontlokte misnoegde reacties uit bij de Chinese regering. In de daaropvolgende weken talmden de Verenigde Staten om inperkingsmaatregelen zoals een lockdown te nemen. In New Orleans mochten de carnavalsfestiviteiten van 25 februari gewoon plaatsvinden, ondanks het alarmerende aantal coronagevallen in de Verenigde Staten. Dat evenement ligt aan de basis van de huidige, explosieve toename van het aantal besmettingen in de staat Louisiana.
Op 16 maart heeft de Trump-administratie social distancing-richtlijnen uitgevaardigd in de hoop de verspreiding van het virus te beteugelen. De eerste richtlijn roept de Amerikanen op om bijeenkomsten van meer dan tien personen te vermijden. Ouderen krijgen daarnaast de raad om thuis te blijven. Die maatregelen zouden aanvankelijk twee weken gelden, maar zijn intussen op 29 maart verlengd tot 30 april. Het Amerikaanse Centrum voor Ziektebestrijding heeft daarnaast geadviseerd aan de inwoners van drie staten (waaronder de staat New York) om verplaatsingen te vermijden. In de Verenigde Staten zijn de staten bevoegd om te beslissen over het recht van personen om zich te verplaatsen, waardoor de indijkingsmaatregelen behoorlijk kunnen verschillen van de ene staat tot de andere. De laattijdige reactie van de autoriteiten heeft de snelle verspreiding van Covid-19 in de Verenigde Staten dus zeker in de hand gewerkt. Al snel werd duidelijk dat de Verenigde Staten de economische schok niet konden afwenden en dat Covid-19 de economische activiteit in de VS hard zou treffen. Om de economische gevolgen van het virus te beperken, volgen de fiscale en monetaire maatregelen elkaar sinds begin maart almaar sneller op.
Op 16 maart heeft de Trump-administratie social distancing-richtlijnen uitgevaardigd in de hoop de verspreiding van het virus te beteugelen. De eerste richtlijn roept de Amerikanen op om bijeenkomsten van meer dan tien personen te vermijden. Ouderen krijgen daarnaast de raad om thuis te blijven. Die maatregelen zouden aanvankelijk twee weken gelden, maar zijn intussen op 29 maart verlengd tot 30 april. Het Amerikaanse Centrum voor Ziektebestrijding heeft daarnaast geadviseerd aan de inwoners van drie staten (waaronder de staat New York) om verplaatsingen te vermijden. In de Verenigde Staten zijn de staten bevoegd om te beslissen over het recht van personen om zich te verplaatsen, waardoor de indijkingsmaatregelen behoorlijk kunnen verschillen van de ene staat tot de andere. De laattijdige reactie van de autoriteiten heeft de snelle verspreiding van Covid-19 in de Verenigde Staten dus zeker in de hand gewerkt. Al snel werd duidelijk dat de Verenigde Staten de economische schok niet konden afwenden en dat Covid-19 de economische activiteit in de VS hard zou treffen. Om de economische gevolgen van het virus te beperken, volgen de fiscale en monetaire maatregelen elkaar sinds begin maart almaar sneller op.
Liquiditeitsvoorziening op ongekende schaal
De Amerikaanse Federal Reserve nam in eerste instantie monetaire noodmaatregelen. De beleidsrente werd op 3 maart met 0,50% verlaagd, en op 15 maart met 1%. De Amerikaanse beleidsrente zakte terug naar het bodemniveau van 0%. De centrale bank heeft ook opnieuw crisismechanismen in werking gesteld om voldoende liquiditeiten op de geldmarkt te behouden en om tegemoet te komen aan de dollarbehoefte van de buitenlandse centrale banken.
De Fed heeft op 23 maart twee historische maatregelen aangekondigd. De eerste is de aankoop van Amerikaanse staatsobligaties "voor het bedrag dat nodig is". Tijdens eerdere kwantitatieve versoepelingsprogramma's bepaalde de Fed vooraf het bedrag van haar maandelijkse aankopen van staatsobligaties. Ter vergelijking: in de dagen na deze aankondiging lag de dagelijkse aankoop van staatsobligaties door de Fed meer dan 20 keer hoger dan op het hoogtepunt van de aankoopprogramma’s na de vorige financiële crisis. De tweede maatregel is de oprichting door de Fed van een speciale rechtspersoon die het mogelijk maakt om, in nauwe samenwerking met het Amerikaanse ministerie van Financiën, rechtstreeks in te grijpen op de markt voor bedrijfsobligaties. Via die entiteit zal de Fed in staat zijn om bedrijfsobligaties te kopen op de financiële markten, en op die manier rechtstreeks geld te lenen.
Welvaartsstaat American style...
Door de coronadreiging heeft het Amerikaanse Congres een plan voor budgettaire maatregelen goedgekeurd dat eind maart door de president werd ondertekend. Het plan, dat goed is voor een bedrag van zowat 2.000 miljard dollar, is veruit het grootste uit de geschiedenis. Het is al de derde begrotingsmaatregel die de Amerikaanse overheid neemt in slechts enkele weken. De eerste maatregel (8,3 miljard dollar) kwam er om de ontwikkeling van een vaccin te financieren, terwijl de tweede (100 miljard dollar) is bedoeld om de werkloosheidsuitkeringen uit te breiden en een gratis screening van Covid-19 mogelijk te maken die tot dusver betalend was in de Verenigde Staten. Dit derde pakket maatregelen richt zich op de steun aan gezinnen, de gezondheidszorg en het bedrijfsleven en omvat twee luiken.
Meer dan de helft van het bedrag bestaat uit permanente belastingoverdrachten, gelijk aan ongeveer 5% van het bruto binnenlands product van de VS. Het gaat meer bepaald om:
- 1. Rechtstreekse betaling van 1.200 dollar aan de volwassenen en daarbovenop nog eens 500 dollar per kind, goed voor een totale kostprijs van 300 miljard dollar. Zodra een bepaald niveau van jaarlijks inkomen is bereikt, wordt het bedrag degressief.
- 2. Tijdelijke verhoging van de werkloosheidsuitkeringen (600 dollar per persoon per week) gedurende 4 maanden, wat een kostenplaatje van meer dan 200 miljard vertegenwoordigt. Hoe hoog de uiteindelijke kosten zullen oplopen voor de Amerikaanse regering is onzeker en zal afhangen van de stijging van de werkloosheid. Bovendien breidt het begrotingsplan het recht op werkloosheidsuitkeringen uit naar deeltijdarbeid en naar personen die voordien niet voldeden aan de criteria om in aanmerking te komen, zoals zelfstandigen en werknemers die niet voldoende lang ter beschikking waren van de arbeidsmarkt.
- 3. 350 miljard dollar aan leningen aan kleine bedrijven die direct worden omgezet in subsidies als ze deze leningen gebruiken om de werkgelegenheid te behouden.
- 4. Nieuwe financiële steun voor ziekenhuizen en een aanvullende enveloppe voor de aankoop van medische apparatuur voor in totaal 133 miljard dollar.
- 5. Subsidies ter waarde van 25 miljard dollar voor luchtvaartmaatschappijen om de salarissen uit te betalen. Nog eens 17 miljard dollar aan leningen zal door de staat worden gegarandeerd voor andere bedrijven die essentieel worden geacht voor de handhaving van de nationale veiligheid.
- 6. Schorsing van de terugbetaling van studentenleningen tot eind september
- 7. Belastingkrediet toegekend door de staat als bedrijven hun werknemers behouden. Het bedrag kan oplopen tot 50% van de tijdens de crisis betaalde salarissen en heeft betrekking op bedrijven die gedwongen moesten sluiten of waarvan de omzet met 50% is gedaald ten opzichte van het jaar voordien.
- 8. Uitstel van betaling voor de sociale zekerheidsbijdragen die bedrijven aan de staat moeten betalen: de helft van het bedrag dat tijdens de crisis zou worden geïnd, moet pas einde 2021 worden betaald. Voor de andere helft is dat eind 2022.
Een andere hoeksteen van het steunplan is de oprichting van een financieringsfonds van 500 miljard dollar. Dat geld zal dienen om leningen te verstrekken, om leningen te garanderen en om overheidsparticipaties te nemen in bepaalde bedrijven. Van die 500 miljard dollar gaat 150 miljard dollar naar de financiering van lokale besturen en staten om de crisis het hoofd te bieden. De rest (ongeveer 350 miljard) zal worden gebruikt voor de financiering van de nieuwe kredietlijnen die de Fed heeft aangekondigd ter ondersteuning van niet-financiële bedrijven.
Via het pakket zal de Fed rechtstreeks leningen verstrekken aan niet-financiële bedrijven en/of bedrijfsobligaties terugkopen op de secundaire markt. Volgens het Amerikaanse ministerie van Financiën zouden de nieuwe bedragen die zijn aangekondigd de Fed in de komende maanden in staat moeten stellen om voor maar liefst 4.000 miljard dollar aan leningen te verstrekken via dit speciale instrument. Die leningen aan bedrijven, die een soort staatsgarantie krijgen, zullen op verzoek van de Democraten aan een verscherpt toezicht worden onderworpen. Bedrijven die gebruik maken van dat systeem zullen bijvoorbeeld tot een jaar na de terugbetaling van de lening geen eigen aandelen meer mogen inkopen. Het begrotingstekort voor 2020 kan na de verschillende aankondigingen de kaap van 10% van het bbp overschrijden. De financiering van dat tekort zou echter geen problemen mogen opleveren, aangezien de Fed heeft toegezegd dat zij bereid is om onbeperkt Amerikaanse staatsobligaties op kopen.
Vooruitzichten
Hoewel Amerika intussen het roer volledig heeft omgegooid in deze crisis, blijft zijn economie niet gespaard. De coronaschok die de economische activiteit treft is ongemeen hard. Hoelang die schok zal duren, hangt af van de verdere uitbreiding van de epidemie en van het succes van de lockdown.
Hoe sterk zal het herstel zijn? China is wat dat betreft een indicator. Het herstel is er weliswaar schoorvoetend maar toch reëel. De economische steunmaatregelen van de Fed en de Amerikaanse regering moeten de economische actoren in staat stellen om de crisis zo goed mogelijk te doorstaan. Indien nodig zal het bedrag van de budgettaire steunmaatregelen allicht nog worden opgetrokken.
De risicopremie voor Amerikaanse aandelen is fors gestegen
De Amerikaanse beurs heeft sinds eind februari bijna 24% moeten prijsgeven1 en de risicopremie - die de belegger compenseert voor de volatiliteit van een aandelenbelegging - is sterk gestegen. In de bovenstaande grafiek wordt deze premie berekend door het reële rendement op risicovrije obligaties2 af te trekken van het winstrendement (‘earnings yield’) voor de komende twaalf maanden.
Deel het artikel
Gerelateerde artikelen
Nijverheidsstraat 44
1040 Brussel
België
+32 2 287 91 111040 Brussel
België
BTW BE 0403 212 172
RPR Brussel
RPR Brussel
Gereglementeerd door de Belgische Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) en de Nationale Bank van België | Alle rechten voorbehouden 2024, Degroof Petercam