Onze experten volgen de economie en de financiële markten op de voet.
crisis-pandemie-winnaars-verliezers

De winnaars en verliezers van de crisis

Céline Boulenger - Economist
Terwijl veel ontwikkelde landen, waaronder België, geconfronteerd worden met een tweede besmettingsgolf, zijn andere landen erin geslaagd om deze te vermijden en hebben ze hun economische kracht van voor de crisis teruggewonnen. Men stelt ook vast dat binnen elk land bepaalde bevolkingsgroepen veel meer te lijden hebben dan andere, waardoor de sociale ongelijkheid toeneemt. Het lijkt er dus op dat de pandemie de hele wereld treft, maar dat we niet allemaal gelijk zijn. Zoals bij de meeste crisissen zijn er verliezers, maar ook winnaars.

Het Oosten slaagt waar het Westen faalt.

Na de melding van de eerste gevallen van coronavirus in China en na weken van totale lockdown met een desastreuze economische impact, geniet de Chinese economie nu een behoorlijke groei en zijn zowel de productie als de consumptie weer normaal. Aan de andere kant is de economie in Europa in de zomer weliswaar weer op gang gekomen, maar zij wordt opnieuw verstikt door een tweede besmettingsgolf. De consumptie ligt op veel gebieden weer stil. Tot nu toe is er geen tweede golf geweest in China, op een paar kleine rimpelingen na hier en daar. Sommige mensen zeggen dat China het geluk had als eerste geraakt te zijn, dat is de ‘first in, first out’-theorie. Anderen geloven dat het Chinese crisismanagement het land tot een winnaar maakt. Ten slotte heeft China ook geprofiteerd van de toegenomen vraag naar haar export als gevolg van de pandemie. De vraag naar medische apparatuur, zoals maskers, maar ook naar technologische goederen die nodig zijn voor thuiswerken, is sinds maart inderdaad sterk gestegen. Deze toename van de export was een enorme stimulans om uit de economische crisis te komen. China is niet het enige Oost-Aziatische land dat de crisis goed heeft aangepakt. Dat geldt ook voor Taiwan, Vietnam, Japan en Zuid-Korea. Natuurlijk moet men zijn woorden wikken en wegen als men het heeft over de ‘winnaars’ van de pandemie, aangezien China dit jaar nog steeds een verzwakte groei zal doormaken vanwege de pandemie. In vergelijking met Europa, de Verenigde Staten, de Latijns-Amerikaanse landen of India doet China het echter buitengewoon goed.

Sociale ongelijkheid

Als we kijken naar de situatie in elk land, zien we dat het de meest kwetsbaren zijn die er het meest onder lijden, om verschillende redenen.
  • Eerst en vooral heeft het virus zelf de neiging om de armste bevolkingsgroepen te besmetten omdat ze vaker aan chronische ziekten lijden, maar ook omdat ze in overvolle buurten wonen.
  • Vervolgens zijn gezinnen met een laag inkomen sterker getroffen door de werkloosheidsgolven, omdat ze niet de kans hebben gehad om te thuiswerken. Ook de lockdownmaatregelen hebben de ongelijkheid in het onderwijs geaccentueerd, aangezien sommige studenten geen toegang hadden tot een computer of het internet.
  • Ten slotte versnelt de pandemie de overgang naar digitalisering en automatisering van het werk, wat leidt tot het verlies van veel banen. Studies naar andere pandemieën, zoals de Spaanse griep van 1918, tonen aan dat de armste klassen vaak het meest getroffen zijn. Gemiddeld versterkt elke pandemie de inkomensongelijkheid met bijna 1,5 procent, een aanzienlijke toename omdat de inkomensongelijkheid de neiging heeft om in de loop van de tijd langzaam te evolueren.
De toename van de sociale ongelijkheid is zeer zorgwekkend, omdat deze een negatief effect kan hebben op de economische groei. Dit komt onder meer door:
1.
inefficiënte toewijzing van middelen en kapitaal ;
2.
minder investeringen;
3.
lage productie;
4.
dalende consumentenvraag;
5.
instabiliteit op de financiële markten.
Te veel sociale ongelijkheid kan een trigger zijn voor economische crisis, zoals het geval was met de crisis van 2008. De bestrijding van ongelijkheid is een van de grootste uitdagingen van de 21e eeuw, aangezien deze al voor de komst van de pandemie in een opwaartse spiraal zat.

Een tijd van crisis is niet alleen een tijd van angst en zorgen. Het geeft een kans, een mogelijkheid om goed of fout te kiezen.

De bedrijven verrijken zich

We kunnen ook kijken naar de gevolgen van de crisis voor bedrijven. Nogmaals, we zien per sector grote verschillen, vaak zijn het ook de kleine en middelgrote ondernemingen die de kosten betalen. Aan de ene kant heeft de ‘Big Tech’-sector aanzienlijke winst geboekt. Zo meldde Amazon van april tot juni een omzetstijging van meer dan 40%. Facebook, Microsoft, Netflix, Apple en Google behoren ook tot de grote winnaars, net als sommige technologieën die nodig zijn voor thuiswerken, zoals het Zoom-platform. Aan deze lijst kunnen we farmaceutische bedrijven toevoegen, die de apparatuur verkopen die nodig is om zich tegen de pandemie te beschermen, of laboratoria die aan potentiële vaccins werken. Aan de andere kant hebben veel bedrijven in de horeca, de luchtvaart en de fossiele brandstoffen hun inkomsten zien dalen sinds het begin van de pandemie, en faillissementen lijken onvermijdelijk als de overheden niet dienovereenkomstig ingrijpen.
Nu het jaar 2020 bijna voorbij is, kunnen we de balans opmaken van de afgelopen maanden en vaststellen dat de grootste slachtoffers van de crisis over het algemeen het meest kwetsbaar zijn, zowel voor de bevolking als voor de bedrijven. Bovendien doen sommige Aziatische landen het vrij goed omdat ze erin geslaagd zijn de pandemie onder controle te krijgen en een terugkeer van de besmetting te voorkomen. Het valt nog te bezien of onze regeringen erin zullen slagen maatregelen te treffen om een gevaarlijke toename van de ongelijkheid te voorkomen.
Deel het artikel
Meer over:
Alle rechten voorbehouden 2024, Degroof Petercam