08.03.20134 min
Deel het artikel
Het beding van aanwas: voordeel of hindernis?
De tontine en het beding van aanwas dekken niet dezelfde realiteit. Een tontine wordt van in het begin opgenomen in de overeenkomst tussen kopers en verkopers, terwijl een beding van aanwas een aparte overeenkomst vormt tussen alleen de kopers, en later kan worden gepland. Een beding van aanwas biedt dus meer flexibiliteit.
Wat zijn de troeven van een tontine en een aanwas?
Primo, de twee bedingen zorgen voor zekerheid in geval van overlijden. Zowel de tontine als de aanwas zorgen ervoor dat in geval van overlijden de langstlevende partner het vastgoed volledig krijgt. Het deel van de overledene maakt geen deel uit van de nalatenschap, zodat de langstlevende partner in de woning kan blijven wonen zonder inmenging van de erfgenamen van de overleden partner. Wenst hij de woning te verkopen, te verhuren enzovoort, dan mag hij alleen daarover beslissen.
Een beding van aanwas of tontine is interessant in het geval dat een van de partners kinderen heeft uit een eerste huwelijk of nog niet gescheiden is. Zijn kinderen en zijn echtgenoot beschikken immers over een wettelijk erfdeel. Zij hebben dus in ieder geval recht op een deel van de erfenis. Door het beding van aanwas is het voor hen onmogelijk om dat recht op het vastgoed uit te oefenen, want het valt buiten de erfenis.
Secundo, de twee bedingen kosten relatief weinig. Omdat het deel van de woning van de overleden partner buiten zijn nalatenschap valt, zijn het de registratierechten voor de aankoop van een vastgoed die hier verschuldigd zijn. Die bedragen 10% in Vlaanderen en 12,5% in Brussel en Wallonië. Ze worden geheven op de helft van de waarde van de woning.
Een beding van aanwas of tontine is interessant in het geval dat een van de partners kinderen heeft uit een eerste huwelijk of nog niet gescheiden is. Zijn kinderen en zijn echtgenoot beschikken immers over een wettelijk erfdeel. Zij hebben dus in ieder geval recht op een deel van de erfenis. Door het beding van aanwas is het voor hen onmogelijk om dat recht op het vastgoed uit te oefenen, want het valt buiten de erfenis.
Secundo, de twee bedingen kosten relatief weinig. Omdat het deel van de woning van de overleden partner buiten zijn nalatenschap valt, zijn het de registratierechten voor de aankoop van een vastgoed die hier verschuldigd zijn. Die bedragen 10% in Vlaanderen en 12,5% in Brussel en Wallonië. Ze worden geheven op de helft van de waarde van de woning.
Maar hoe zit het met het testament?
De laatste jaren zijn de successierechten tussen feitelijk samenwonenden (enkel in Vlaanderen) of wettelijk samenwonenden sterk verlaagd. De gezinswoning kan in Vlaanderen zelfs zonder successierechten overgaan en in Brussel en Wallonië tegen een gunstig tarief. Men moet dus de betaling van de 12,5% of 10% registratierechten op het vastgoed vergelijken met het bedrag aan successierechten op datzelfde goed.
Terwijl een testament op elk moment kan worden gewijzigd, is voor een beding van aanwas of tontine de toestemming van alle partijen vereist. Bovendien is het nultarief of verlaagd tarief enkel van toepassing op de successierechten als ze betrekking hebben op de gezinswoning. Voor andere onroerende goederen blijft een beding van aanwas fiscaal aantrekkelijk.
Terwijl een testament op elk moment kan worden gewijzigd, is voor een beding van aanwas of tontine de toestemming van alle partijen vereist. Bovendien is het nultarief of verlaagd tarief enkel van toepassing op de successierechten als ze betrekking hebben op de gezinswoning. Voor andere onroerende goederen blijft een beding van aanwas fiscaal aantrekkelijk.
Wat gebeurt er aan het einde van het samenwonen?
Het beding van aanwas verhindert dan een eenvoudige verdeling. Toch blijven er middelen om dergelijke blokkering te voorkomen.
Vooreerst kunt u in een termijn voorzien die de gevolgen van het beding van aanwas in de tijd beperkt. Het blijft dan bijvoorbeeld geldig voor een periode van drie jaar, en wordt na afloop telkens automatisch verlengd voor een nieuwe termijn van drie jaar, tenzij u of uw partner het tijdig opzegt.
U kunt ook een ontbindende voorwaarde koppelen aan het beding van aanwas. Zo kunnen uw partner en uzelf bepalen dat het einde van het samenwonen een einde stelt aan de aanwas.
Ten slotte hebt u ook de mogelijkheid om het beding van aanwas op te nemen in een ruimere overeenkomst, bijvoorbeeld in een samenlevingsovereenkomst. Komt er dan een einde aan het samenwonen, dan wordt de samenlevingsovereenkomst – met inbegrip van het beding van aanwas – ontbonden.
Het is goed mogelijk dat het beding van aanwas voor uw woning in geen voorwaarden of termijn voorziet.
Vooreerst kunt u in een termijn voorzien die de gevolgen van het beding van aanwas in de tijd beperkt. Het blijft dan bijvoorbeeld geldig voor een periode van drie jaar, en wordt na afloop telkens automatisch verlengd voor een nieuwe termijn van drie jaar, tenzij u of uw partner het tijdig opzegt.
U kunt ook een ontbindende voorwaarde koppelen aan het beding van aanwas. Zo kunnen uw partner en uzelf bepalen dat het einde van het samenwonen een einde stelt aan de aanwas.
Ten slotte hebt u ook de mogelijkheid om het beding van aanwas op te nemen in een ruimere overeenkomst, bijvoorbeeld in een samenlevingsovereenkomst. Komt er dan een einde aan het samenwonen, dan wordt de samenlevingsovereenkomst – met inbegrip van het beding van aanwas – ontbonden.
Het is goed mogelijk dat het beding van aanwas voor uw woning in geen voorwaarden of termijn voorziet.
Zijn er dan andere oplossingen om toch de verdeling van het goed te krijgen als de samenwoning ten einde loopt?
In dat geval kan het tenietgaan van de oorzaak worden ingeroepen. Het voorwerp van het beding van aanwas is verdwenen omdat de relatie beëindigd is. Weinig rechters aanvaarden echter dat argument.
Een andere mogelijkheid is rechtsmisbruik. De rechter kan de toepassing van het beding van aanwas weigeren aan de partner die, ondanks het einde van de relatie, toch aanspraak wil blijven maken op het beding. Het is duidelijk dat de eisende partij moet kunnen bewijzen dat zijn eis gegrond is. Dat is niet eenvoudig, want de administratie van het bewijs hangt grotendeels af van omstandigheden.
Het is dus van zeer groot belang om de bedingen door specialisten te laten opstellen. Zo voorkomt u dat u later naar de rechtbank moet stappen.
Wij kunnen dus besluiten dat een beding van aanwas of een tontine heel wat voordelen biedt wanneer een ongehuwd koppel een onroerend goed wenst te kopen. U dient het beding wel uiterst zorgvuldig op te stellen om te voorkomen dat het de partijen vastzet in een contractueel kader dat hen niet meer past.
Een andere mogelijkheid is rechtsmisbruik. De rechter kan de toepassing van het beding van aanwas weigeren aan de partner die, ondanks het einde van de relatie, toch aanspraak wil blijven maken op het beding. Het is duidelijk dat de eisende partij moet kunnen bewijzen dat zijn eis gegrond is. Dat is niet eenvoudig, want de administratie van het bewijs hangt grotendeels af van omstandigheden.
Het is dus van zeer groot belang om de bedingen door specialisten te laten opstellen. Zo voorkomt u dat u later naar de rechtbank moet stappen.
Wij kunnen dus besluiten dat een beding van aanwas of een tontine heel wat voordelen biedt wanneer een ongehuwd koppel een onroerend goed wenst te kopen. U dient het beding wel uiterst zorgvuldig op te stellen om te voorkomen dat het de partijen vastzet in een contractueel kader dat hen niet meer past.
Deel het artikel
Gerelateerde artikelen
12 rue Eugène Ruppert
L-2453 Luxembourg
+352 45 35 451L-2453 Luxembourg
Alle rechten voorbehouden 2024, Degroof Petercam