Onze experten volgen de economie en de financiële markten op de voet.
solidariteitsbijdrage-img1

De solidariteitsbijdrage. Een terugkeer van de effectentaks?

Ariane Joris - Head of Estate Planning
Het werd al aangekondigd in het ‘Vivaldi’-regeerakkoord: er wordt een extra bijdrage gevraagd van ‘de personen met de sterkste schouders’.
Op 2 november heeft de Ministerraad in een tweede lezing het voorontwerp van wet goedgekeurd ter invoering van ‘een jaarlijkse taks op de effectenrekeningen’. De ontwerptekst zal eerstdaags worden voorgelegd aan de Raad van State vooraleer deze ter stemming wordt ingediend bij de Kamer van volksvertegenwoordigers. In het Belgisch Staatsblad van 4 november 2020 werd ondertussen al een officieel bericht gepubliceerd, waarin deze nieuwe jaarlijkse taks wordt aangekondigd.

Deze nieuwe ‘indirecte’ belasting wordt voorgesteld als een ‘eenvoudige en efficiënte belasting’. Zal dit ook effectief het geval zijn? Het moet nog blijken.

Wat is de heffingsgrondslag van de belasting?

De belasting viseert alle financiële instrumenten (a) aangehouden op een effectenrekening (b) waarvan de gemiddelde waarde (c) meer dan 1.000.000 euro bedraagt gedurende een bepaalde referentieperiode (d).

a. Wat begrijpt men onder financiële instrumenten?

De definitie is heel ruim: het betreft alle financiële instrumenten die ingeschreven zijn op een effectenrekening (inclusief afgeleide producten zoals zogenaamde turbo’s, speeders en trackers).

De liquide middelen op een spaarrekening of een zichtrekening zouden blijkbaar buiten het toepassingsgebied van deze taks blijven.

Aandelen op naam, die uit hun aard niet ingeschreven zijn op een effectenrekening, worden niet geviseerd door deze taks.

b. Welke effectenrekeningen worden getroffen?

De taks is van toepassing op alle effectenrekeningen, met een gemiddelde waarde van meer dan 1.000.000 euro, aangehouden door natuurlijke personen, rechtspersonen (o.a. vzw’s en vennootschappen) of oprichters van juridische constructies.

De effectenrekeningen die worden geopend door financiële tussenpersonen voor hun eigen rekening zijn niet onderworpen aan de taks.
Dit is echter niet het geval voor verzekeringsinstellingen die effectenrekeningen aanhouden voor rekening van de verzekeringsnemers. Deze effectenrekeningen - de zogenaamde TAK23-verzekeringen – vallen in principe onder de toepassing van de nieuwe taks.

c. Hoe zal de gemiddelde waarde van de effectenrekening worden bepaald?

De waarde van de effectenrekening zal worden bepaald op de laatste dag van elk trimester (gedefinieerd als een ‘referentietijdstip’). De taks wordt berekend op het gemiddelde van deze waarden op de verschillende referentietijdstippen.

Het grensbedrag van 1.000.000 euro zal worden bereikt indien tijdens de referentieperiode het gemiddelde van de referentiewaarden hoger is dan 1.000.000 euro.

Het grensbedrag zal worden genomen per effectenrekening, ongeacht het aantal titularissen en ongeacht een eventuele opsplitsing van de tegoeden in blote eigendom – vruchtgebruik.

d. Wat begrijpt men onder ‘de referentieperiode’ ?

Het betreft een periode van 12 opeenvolgende maanden, die start op 1 oktober en eindigt op 30 september van het daaropvolgende jaar.

Voor het eerste belastbaar tijdperk zal de startdatum de dag van de inwerkingtreding van de wet zijn om te eindigen op 30 september 2021. Indien de wet nog wordt gepubliceerd vóór het jaareinde, zal de referentiewaarde van de effectenrekening op datum van 31 december 2020 nog in aanmerking worden genomen voor de berekening van de belasting.

Indien de effectenrekening afgesloten wordt gedurende een bepaalde referentieperiode, dan neemt de referentieperiode een einde op datum van de afsluiting van de rekening.

Hoe wordt de taks berekend?

Het tarief van de taks bedraagt 0,15%. Dit tarief wordt in principe toegepast op alle effectenrekeningen waarvan de gemiddelde referentiewaarde gedurende een referentieperiode meer bedraagt dan 1.000.000 euro.

Voor een effectenrekening waarvan de gemiddelde referentiewaarde bijvoorbeeld 1.250.000 euro bedraagt, is de taks gelijk aan 1.875 euro.

Wie is belastingplichtig?

Voor effectenrekening geopend bij een Belgische financiële tussenpersoon is deze laatste verantwoordelijk voor de inhouding, de aangifte én de betaling van de taks voor rekening van de (alle) (co-)titularis(sen) van de effectenrekening.

Voor effectenrekeningen aangehouden in het buitenland zal ofwel de buitenlandse financiële tussenpersoon de fiscale verplichtingen op zich nemen voor rekening van de belastingplichtige, ofwel zal de belastingplichtige zelf instaan voor de aangifte en betaling van de taks.

In de veronderstelling dat een effectenrekening wordt aangehouden door meerdere titularissen, zijn zij elk hoofdelijk gehouden tot aangifte en betaling van de taks.

Wat als men (nog) zou proberen deze taks te vermijden?

Het voorontwerp van wet voert een nieuwe anti-misbruikbepaling in met als doel om elke verrichting te vermijden die het oogmerk heeft om te ontsnappen aan de taks op effectenrekeningen.

Verschillende situaties worden geviseerd door deze bepaling, onder meer:
  • Het splitsen van een effectenrekening in meerdere effectenrekeningen, of de opening van meerdere effectenrekeningen (eventueel bij meerdere financiële instellingen) met als doel de waarde van elke afzonderlijke effectenrekening te doen dalen onder de grens van 1.000.000 euro.
  • De omzetting van aandelen, obligaties of andere financiële instrumenten in nominatieve instrumenten met als doel de taks te vermijden.
Indien de fiscale administratie een verrichting kwalificeert als fiscaal misbruik, heeft de belastingplichtige de mogelijkheid om het tegenbewijs te leveren en om aan te tonen dat andere dan louter fiscale motieven aan de basis liggen van een specifieke verrichting. In dat het geval is er geen sprake van fiscaal misbruik.

Het is belangrijk te vermelden dat de inwerkingtreding van deze anti-misbruikbepaling is vastgesteld op 30 oktober 2020. Dit is de datum waarop het publiek blijkbaar via de media voor het eerst kennis kon krijgen van het toepassingsgebied van de nieuwe jaarlijkse taks. Deze datum werd ondertussen bevestigd in het bericht dat verscheen in het Belgisch Staatsblad.

Conclusie

De toekomst zal uitwijzen of deze jaarlijkse taks op effectenrekeningen, eens finaal goedgekeurd, wel zo ‘eenvoudig en efficiënt’ zal zijn zoals aangekondigd.

Deze nieuwe taks zal wellicht nog heel wat commentaren en vragen oproepen aangezien een aantal elementen op heden nog niet helemaal duidelijk zijn.

Het is intussen wel klaar en helder dat het de uitdrukkelijke wil is van de wetgever om het toepassingsgebied van de taks zo ruim mogelijk te definiëren. Daarmee heeft hij willen vermijden dat de belastingplichtige vandaag alsnog stappen zou ondernemen om te ontsnappen aan deze nieuwe taks.
Deel het artikel
Gereglementeerd door de Belgische Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) en de Nationale Bank van België | Alle rechten voorbehouden 2024, Degroof Petercam