Standpunt Vlaamse Belastingdienst (VLABEL)
Fiscale fictie
De Vlaamse Codex Fiscaliteit (VCF) voorziet in enkele fictiebepalingen. Zo vermoedt de fiscus onder meer dat bij het overlijden van een vruchtgebruiker, het roerend of onroerend goed waarop het vruchtgebruik rust nog in volle eigendom aanwezig is in diens nalatenschap.1 De erfgenamen zullen erfbelasting verschuldigd zijn, tenzij zij kunnen aantonen dat er geen sprake was van een ‘bedekte bevoordeling’ door de erflater.
Gesplitste aankoop onroerende goederen en gesplitste inschrijving effecten of geldbeleggingen
De toepassing van bovenstaande fictie in het kader van een gesplitste aankoop van een onroerend goed en een gesplitste inschrijving van effecten of geldbeleggingen, zette VLABEL uiteen in standpunt nr. 15004.
In dit standpunt stelde VLABEL dat zij een schenking voorafgaand aan een gesplitste aankoop/gesplitste inschrijving beschouwt als een ‘bedekte bevoordeling’ indien deze schenking niet voorafgaandelijk werd geregistreerd.
Dit standpunt impliceerde dat u op een schenking voorafgaand aan een gesplitste aankoop of op een schenking van een effectenportefeuille met voorbehoud van vruchtgebruik, steeds 3% of 7% schenkbelasting diende te betalen om latere erfbelasting te vermijden. Het was de facto zinloos om nog beroep te doen op een buitenlandse notaris voor dergelijke schenking.
Deelbewijzen burgerlijke maatschap
Sedert 1 juni 2017 had VLABEL bovenstaand standpunt tevens uitgebreid tot schenkingen met voorbehoud van vruchtgebruik van deelbewijzen van een burgerlijke maatschap die onderliggend effecten of geldbeleggingen aanhoudt.
Daarenboven stelde VLABEL dat wanneer er geen uitkering is van de vruchten (intresten en dividenden) van de effectenportefeuille aangehouden door de burgerlijke maatschap, er telkens sprake is van een nieuwe gesplitste inschrijving. Om latere erfbelasting te vermijden, was de uitkering van de vruchten dus ten stelligste aan te raden.
Arrest Raad van State
Enkele belastingplichtigen vonden het standpunt van VLABEL tegenstrijdig met de wet en stelden een verzoek tot nietigverklaring in bij de Raad van State.
in een arrest van 12 juni 2018 oordeelde de Raad van State dat de interpretatie van VLABEL van het begrip ‘bedekte bevoordeling’ in strijd is met de wettekst. Volgens de Raad van State vereist de wet nergens een verplichte registratie van de voorgaande schenking.
Er is enkel sprake van een bedekte bevoordeling wanneer de verarming van de erflater (vruchtgebruiker) en de verrijking van de begiftigde (blote eigenaar) gelijktijdig met de verkrijging of inschrijving gebeurt. Van zodra een schenking plaatsvindt vóór de gesplitste aankoop/inschrijving (bv. via bankgift of buitenlandse notaris), is er geen sprake van een bedekte bevoordeling.
De Raad van State heeft daarom het standpunt 15004 van VLABEL integraal vernietigd.
Fiscale gevolgen
VLABEL heeft bevestigd dat zij het vernietigde standpunt niet langer zal toepassen bij “toekomstig te behandelen dossiers”.2
Concreet heeft het arrest van de Raad van State dan ook voor inwoners van het Vlaams Gewest tot gevolg:
- dat een schenking van roerende goederen (effecten, geldbeleggingen of deelbewijzen van een maatschap) onder voorbehoud van vruchtgebruik opnieuw kan gebeuren voor een buitenlandse notaris, zonder dat de schenkbelasting van 3% of 7% verschuldigd is. Op deze schenking is later ook geen erfbelasting verschuldigd op voorwaarde dat de schenker minstens 3 jaar na de schenking in leven blijft;
- dat een geregistreerde schenking voorafgaand aan een gesplitste aankoop niet langer vereist is om latere erfbelasting te vermijden, op voorwaarde dat de schenker nog minstens 3 jaar na de schenking in leven blijft.
Over de vraag of de reservering van de vruchten van een effectenportefeuille aangehouden door een burgerlijke maatschap aanleiding geeft tot een nieuwe gesplitste inschrijving, heeft de Raad van State zich niet expliciet uitgesproken. De uitkering van de vruchten door de algemene vergadering van de burgerlijke maatschap, lijkt ons, voorzichtigheidshalve, nog steeds aangewezen te zijn.
Aarzel niet om contact op te nemen met onze afdeling Estate Planning voor meer uitleg. Onze specialisten zullen al uw bijkomende vragen graag beantwoorden en samen met u eventuele oplossingen zoeken.